Ayet-i kerimede sonsuz mükâfat ile müjdelenen müminlerin özellikleri arasında “aralarında istişare etmeleri” de sayılıyor. Yine biliyoruz ki Peygamber Efendimiz (s.a.s.), hayatı boyunca danışmaya, fikir almaya büyük önem vermiş; vahyin sınırları dışında kalan her meselede değişik yaş ve konumdaki insanların düşüncelerine başvurmuştur.

Bugüne baktığımızda beşerî ilişkiler daha karmaşık bir hâlde bulunduğu için istişareye çok daha fazla ihtiyacımız olduğunu görüyoruz. Buradan yola çıkarak diyebiliriz ki bizi en çok yoran ilmî, siyasi, ticari ve özellikle ailevi meselelerde istişare mekanizmasını hayata geçirmemiz işimizi kolaylaştıracak, yolumuzu açacaktır.

İstişare Şablonunu Aile Sistemine Nasıl Oturtabiliriz?

Aile içi iletişim söz konusu olduğunda “Eşimle hiç muhabbet edemiyoruz, hiç konuşmuyor.”, “Eşim benim kullanacağım eşyayı alırken bile kafasına göre karar veriyor, düşüncemi yok sayıyor.”, “Çocuğum bize bir şey anlatmıyor.” ya da “Annem babam beni hiç anlamıyor.” gibi yakınmaları sıklıkla duyarız. Mizaç farklılıkları, yetiştirilme tarzı, ilişkinin kurulmuş örüntüsü gibi sebeplerle ailede birileri hep daha kapalıdır, az konuşur; bazıları daha baskındır, sesi fazla çıkar. Hem aile içi kararların alınmasında daha hakkaniyetli olabilmenin hem de daha az konuşan tarafı sözel iletişime dâhil etmenin yollarından biri de düzenli yapılan aile toplantılarıdır.

Aile toplantılarının öncelikli amacı her bir aile üyesinin duygu, düşünce ve ihtiyaçlarını gerçek anlamda duyulabilir hâle getirmektir. Bununla birlikte birbirimiz hakkında olumlu duyguları sözel olarak ifade etme yoluyla sevgi bağlarını güçlendirmek, birbirimizi ihtiyacımız olan konularda teşvik etmek, iş bölümünü tanımlamak, istek ve şikâyetleri dile getirmek, mutlulukları ve kırgınlıkları ifade etmek, çatışmaları çözümlemek, tatil, ziyaret ve eğlencelerini planlamak aile toplantılarının hedefidir.

Aile toplantılarının zamanını, mekânını, tarzını kendi aile yapınıza ve imkânlarınıza göre şekillendirebilirsiniz. Toplantıya hafif resmî bir hava katmak hem verimi artırır hem de çocukların ilgisini daha fazla çekebilir.

Aile Toplantılarını İlgi Çekici ve Sürdürülebilir Kılacak Öneriler

Toplantıyı önceden belirlenmiş gün ve saatte, düzenli olarak yapmak.

Toplantı süresini kısa tutarak (en fazla 40-45 dk.) düzenli katılımı kolaylaştırmak.

Toplantıyı mümkünse haftalık ya da en azından ayda iki kez olacak şekilde düzenlemek.

Toplantı masasını ya da ortamını güzelleştirecek birkaç ayrıntı eklemek.

Bir toplantı başkanı ve yazman belirlemek.

Bir zarf ya da kutuyu tüm aile fertlerinin ulaşabileceği bir yere koyup gündem kumbarası oluşturmak. Böylece iki toplantı arasında konuşulması gereken önemli bir mesele oluştuğunda bunu bir kâğıda not alıp zarfa ya da kutuya bırakabilirsiniz.

Kısa maddeler hâlinde her toplantı öncesi gündem maddeleri, toplantı sonrasında da kararlar ve özet yazısı bulunan bir defter tutmak. Böyle bir defter aynı zamanda eşsiz bir aile hatırası olacaktır, bazı toplantıları fotoğraflayıp ilgili sayfaya yapıştırabilirsiniz.

Herkesin mutlaka söz almasını sağlamak ve konuşan herkesi ilgiyle, sabırla, bölmeden, müdahale etmeden dinlemek. Küçükten büyüğe herkesin fikrine kıymet vermek.

Toplantıya ilgi çekici bir gündemle başlamak, sonra sıkıntılı konuları konuşmak ve ardından yine pozitif bir gündem maddesiyle sonlandırmak yani tost tekniği uygulamak; önce olumlu mesaj, ardından negatif eleştiriler ve sonra olumlu mesaj.

Alay etme, küçümseme, suçlama, yargılama, tenkit etme, nasihat etme gibi davranışlardan titizlikle kaçınmak.

Çözülemeyen konuları, kavgaya dönüşmeden tekrar konuşulmak üzere bir sonraki toplantıya ötelemek.

Sadece ebeveynleri ilgilendiren konuları, çocukların bulunduğu toplantıda konuşmamak.

Ayrılmış ebeveynli ailelerde, toplantıda sadece orada bulunan ebeveyn ve çocukla ortak olan konuları konuşmak, dışarıda olan ebeveyn ile ilgili konulara ayrı bir zaman tahsis etmek.

İçinden çıkılamayan ya da bilgi ve tecrübenizin yetersiz kaldığı konuları aile büyükleri yahut bir uzmana danışmak üzere ayırmak böylece özellikle çocuklara istişare adabı hakkında model olmak.

Toplantı sonunda herkesin o hafta yaşananlarla ilgili en az bir kişiye teşekkür sunması, böylece toplantıyı şikâyet odaklı olmaktan çıkarmak, pozitif iletişimi güçlendirmek.

Toplantı sonrasında küçük bir ikram ya da hoşa gidecek bir etkinlik sayesinde toplantıyı olumlu duygularla ilişkilendirmek.

Akıl akıldan üstündür. Öyleyse en akıllı insan, istişareye önem veren ve başkalarının düşüncelerinden de yararlanarak akli kapasitesini en üst düzeye çıkarmayı beceren insandır. Toplumsal hayatın en önemli mekanizmalarından biri olan istişare, toplumun en küçük birimi olan aile için de şüphesiz çok kıymetlidir.